Memorijalni kompleks Slobodište podignut je na jugozapadnom obodu grada, na obroncima Bagdale, gde se za vreme fašističke okupacije (1941‒44) nalazio logor sa stratištem za 1650 civila i rodoljuba. Najveće streljanje odigralo se 29. juna 1943. godine, kada je okupator, kao vid odmazde, streljao 324 lica (162 pripadnika Jugoslovenske vojske u Otadžbini i 162 pripadnika partizanskog pokreta). Na prostoru koji je nekada pokrivao logor, danas je memorijalni kompleks sa masovnim grobnicama.

Centralni spomenički deo pripada konceptu koji je u periodu 1961‒65, a po ideji Dobrice Ćosića, realizovao arhitekta Bogdan Bogdanović. Spomenički elementi jesu Stratište i Humke, kao i dva amfiteatra – Dolina pošte, sa jatom kamenih ptica koje streme nebu, i Dolina živih, kojima se pristupa kroz kružnu Kapiju Sunca. Suština čitavog kompleksa određena je dvema sugestivnim porukama: „Pod ovim nebom, čoveče, uspravi se“ i „Hleb i sloboda isto su nama“.

Godine 1978, po projektima arhitekata Bogdana Bogdanovića i Svetislava Živića, sagrađen je i Dom Slobodišta, predviđen za istraživački rad i izložbene aktivnosti.